ممنوعیت صادرات آهن و فولاد , صادرات میلگردبه گزارش کارشناسان تحلیلبازار فولادوصادرات آهن و فولادمجموعهشهرآهن، تقاضای جهانی فولاد در حال افزایش است و این موضوع فرصت مهمی برای تولیدکنندگان ایران می باشد. چرا که ایران، دارنده چرخه کامل تولید فولاد و مقاطع طویل می باشد و با سیاست و برنامه های راهبردی قادر خواهد بود به لیست پنج کشور برتر تولیدکننده فولاد در جهان ارتقا یابد.حال مسئله ای که مطرح می گردد، سیاست های بزرگترین کشورهای تولیدکننده فولاد یعنی آمریکا و چین و تحریم های فولادی آنها است که در روند بازار وقیمت آهنتاثیر مستقیم دارد. البته عوامل موثر دیگری نیز درقیمت فولاداثرگذار است و از جمله آنها حوادث و بلایای طبیعی، ارزش دلار ، شرایط عمومی اقتصاد جهانی و شرایط اختصاصی اقتصاد داخلی کشورها را می توان نام برد. عوامل داخلی موثر بر قیمت فولاد : ارزش دلار آمریکا، تقاضای فولاد، تعرفه‌های تجاری و تحولات سیاسی و اقتصادی هستند و مولفه‌های جهانی تاثیرگذار بر قیمت فولاد شامل شرایط عمومی اقتصاد جهانی، بلایا و حوادث طبیعی، جنگ‌های تجاری و سایر وقایع سیاسی است. اما به طور کلی محصولات فولادی ایران در بازار جهانی مانند یک برند مطمئن بین مشتریان خارجی، شناخته ‌شده هستند و تحریم‌ها فقط سطح معاملاتی ما را در حال حاضر کم کرده است و این در آینده قابل جبران است. همچنان که در حال حاضر اقتصاد جهانی و تقاضا برای فولاد در حال افزایش است و این فرصتی برای رشدصادرات فولادایران می تواند باشد ولی موانع بالا نیز راه را سخت نموده است.از آنجا کهصنعت فولاد، ارزش افزوده بالایی برای اقتصاد کشور دارد و در تامین نیازهای داخلی و ارزآوری اهمیت بالایی دارد، فشار تحریم کنندگان برای مسود نمودن این صنعت، بیشتر خواهد بود. اگرچه تحریم ها و ممنوعیت های صادرات در رشد صادرات ایران تاثیر می گذارد و تحت الشعاع قرار می دهند، ولی نیاز داخلی فولاد به محصولات فولادی، به قدری است که تامین نیاز داخلی کشور، خود در رونق تولید این صنعت موثر خواهد بود.همان طور که طی سال گذشته، افزایش 1.6 درصدی حجم تقاضای جهانی و افزایش 5 درصدی آن در منطقه آسیا و اقیانوسیه که به علت افزایش ساخت و ساز در جهان بوده، بر قیمت فولاد تاثیر بسزایی داشته است، همچنان این عامل و عوامل دیگر، قیمت آهن را تحت تاثیر قرار می دهند.قیمت میلگرد طرف دیگر محصولات معدنی و صنایع معدنی، همانند محصولات نفتی، پایه تولید و صنعت بوده و سرتاسر جهان خواستار این محصولات هستند. ایران از معدود کشورهایی است که این منابع را به وفور دارد اما اکتشافات آنها در سطح پایینی قرار دارد. از آنجا که در شهریور ماه سال 96 ، ترامپ تعرفه گمرکی واردات فولاد و آلومینیوم را 25 درصد افزایش داد، این امر درقیمت فولادبسیار تاثیر گذاشت و شاهد کاهش قیمت فولاد در بهمن و اسفند بودیم اما نیاز مبرم کشورها جهت تولید و صنعت به مواد معدنی، این کاهش را موقتی نموده است و قطعا مانع صادرات کشورهایی چون ایران نخواهد شد. در حال حاضر تمام توان تولید مواد معدنی ما از یک میلیارد دلار تجاوز نمی‌کند. اگرچه استخراج منابع معدنی قدمتی طولانی در ایران دارد، اما متاسفانه با پیشرفت علم، آهنگ پیشرفت بخش معدن با آهنگ پیشرفت جهانی جلو نرفته از این رو یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولید در بخش معدن، تولید پایین و هزینه بالای استخراج و فرآوری به واسطه استفاده از تکنولوژی‌های قدیمی و با بهره‌وری پایین است. از این رو بخش معدن و صنایع معدنی ما، نیاز به بهبود تکنولوژی و رونق روند استخراج و اکتشاف معادن دارد. نتایج اکتشافات نشان داده منابع عمقی بسیاری وجود دارد که همگی منتظر ورود تکنولوژی‌های نوین برای استخراج و فرآوری هستند. ولی ورود و بومی‌سازی تکنولوژی‌های نوین و روز دنیا، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های خارجی است. بی‌شک حجم عظیم منابع معدنی خدادادی کشور ما، به راحتی می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را به ایران گسیل کند. دومین عامل موثر در قیمت فولاد و روند صادرات فولاد، حمل و نقل آن هاست که ظرفیت پایینی وجود دارد. همین امر موجب افزایش قیمت فولاد و هر تن ماده معدنی شده است.درست است که تحریم فولاد یک تهدید محسوب می شود اما از نگاهی دیگر فرصت مطلوبی نیز هست. چرا که تحریم فقط گریبان شرکت های بزرگ و دولتی را می گیرد و این موضوع بزرگترین فرصت برای بخش خصوصی است که با تعامل با بنگاه‌های تجاری کوچک و متوسط خارجی، بتوانند با هم‌افزایی با بخش دولتی و با کمک دولت، پای سرمایه‌گذاران خارجی را به کشور باز کنند و از این طریق ضمن انتفاع از منابع خدادادی در دسترس، بومی‌سازی تکنولوژی‌های نوین را استارت بزنند و همزمان، تولید را به حد نیاز و توان بالا ببرند.با توجه به افزایش تقاضای جهانی در سال 98 و تنش های تجاری بین آمریکا و چین، پیش بینی افزایش قیمت فولاد امری طبیعی است. از طرفی چون چین موظف به رعایت قوانین زیست محیطی است، این موضوع بر تقاضای فولاد چین تاثیر می‌گذارد. همزمان با کاهش تولید فولاد چین و کاهش صادرات فولاد، قیمت‌ها در سایر نقاط در رقابت بالاتری قرار می‌گیرد و افزایش می‌یابد. در ان میان قیمت های فولاد ایران قابل رقابت است اما علت آن دقیقا کاهش ارزش پول ملی کشور در برابر دلار است هم‌اکنون نیز نزدیک به ۴ برابر ارزش دلار نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. بنابراین قیمت‌ها در ایران نسبت به سال ۱۳۹۷ بالاتر دیده می‌شود و انتظار افزایش قیمت‌های بیشتر وجود دارد مگر اینکه ارزش ریال در برابر دلار نسبت به سال ۹۷ به قدری بالا رود که افزایش قیمت جهانی را جبران کند و قیمت‌ها به‌طور کلی پایین‌تر بیاید. به طور کلی تهدیدی که وجود دارد، بی‌ثباتی ارزش دلار و کاهش رشد اقتصادی جهانی است که موجب به خطر افتادن تقاضای جهانی فولاد می گردد.قیمت میلگرد شهرآهن در خصوص ممنوعیت های داخلی جهت صادارت که موثرتر از عوامل خارجی بوده اند، با رایزنی‌های انجام شده از سوی انجمن تولید‌کنندگان فولاد با برخی از دستگاه‌های ذی‌صلاح، برخی از محدودیت‌های داخلی برای صادرات فولاد مرتفع شده و پیش‌بینی می‌شود صادرات شرکت‌های فولادی در سال جاری افزایش یابد. یکی از این ممنوعیت ها، قیمت گذاری و تعرفه گمرک بوده است که در این صورت ، صادرکننده باید بیشتر از ارزی که به دست می‌آورد تعهد بازگشت ارز را بر عهده می‌گرفت. این موضوع در واقع هم برای صادرکننده مشکل ایجاد می‌کند و هم برای کشور مشکل آماری به وجود می‌آورد. در همین خصوص مقرر شد بر اساس قیمت عرفی که تولیدکننده صادر می‌کند، قیمت‌گذاری انجام دهند و انجمن فولاد هم آن را تایید کند. مانع داخلی دیگری در امر صادرات این است که تولیدات کارخانه ها باید در بورس عرضه گردد و مازاد عرضه را صادر نمایند. این در حالی است که بر اساس بخشنامه، آنهایی که زیر یک میلیون دلار صادرات دارند ارزشان برای خودشان است و در نتیجه این موضوع باعث می‌شود که ارز بازگردانده نشود، در نتیجه تصمیم بر این شد که فقط خود تولید‌کننده اجازه صادرات داشته باشد و این موضوع کمک کرد تا کمبود کاذب هم در کشور بر‌طرف شود.از طرفی چون امکانات موجود از جمله جمله سنگ آهن، انرژی و نیروی کار، ارزان و به وفور است، در صورت رفع موانع داخلی و سلیقه های شخصی، صادرات رونق خواهد گرفت و مشکلی در این زمینه وجود نخواهد داشت. هم‌اکنون بر‌اساس آمار موجود در وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرفیت تولید فولاد ۳۵ میلیون تن است و در تولید امسال هم حداقل ۲۵ میلیون تن فولاد محقق خواهد شد. چنانچه ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن از فولاد در داخل مصرف شود، می‌توان ۱۰ میلیون تن را صادر کرد. امسال نباید زیر ۶ میلیون تن صادرات داشته باشیم، البته ایده‌آل آن ۱۰ میلیون تن است، اما با توجه به مشکلات و چالش‌ها تلاش بر صادرات ۶ میلیون تن فولاد است. لذا به کمک بورس کالا و با حذف اقتصاد دستوری، باید اجازه دهیم قیمت‌ها در بورس به‌صورت واقعی کشف شود؛ در این شرایط می‌توانیم شاهد رونق در تولید کشور باشیم و منابع مالی موجود در کشور به جای اینکه به جیب عده‌ای رانت خوار سرازیر شود، طوری هدایت شود که نیاز کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی به نقدینگی را رفع کند؛ در این صورت توسعه سرمایه‌گذاری را به همراه خواهد داشت که در نتیجه آن بورس موتور محرک تولید و بروز رونق اقتصادی خواهد بود.